ҰЛТТЫҚ ДИКТАНТ – ТІЛ МӘРТЕБЕСІН КӨТЕРУ ТЕТІГІ

Республикалық деңгейде ұйымдастырылып жатқан «Ұлттық диктант» жобасы Абай университетінде жалғасу үстінде. 4 қарашада басталған шараға бүгін факультет декандары, оқытушы-профессорлар, магистранттар мен студенттер белсенді қатысып, тілдік сауаттылықтарын тексерді.

Диктант университеттің барлық факультеттері мен құрылымдық бөлімшелерінде өткізіліп жатыр. Әкімшілік-басқару персоналына жауапты ретінде Аппарат басшысы Жанатбек Ишпекбаев бекітілсе, факультеттердегі ұйымдастыру жұмыстарын үйлестіруші – факультет декандары. Жобаға арнайы жадынамалар әзірленіп, қатысушылар тізімін нақтылау, құрал-жабдықтарды тексеру және техникалық қамтамасыз ету шаралары іске асырылды.

Диктант мәтіндері қазақ әдебиетінің көрнекті өкілдері мен отандық классикалық шығармалардан іріктелген. Ана тілін еркін меңгерген қатысушыларға – «Оқу жайы», ал қазақ тілін екінші тіл ретінде меңгеріп жүргендерге – «Отан» мәтіні ұсынылды.

Жұмыстар тіл мамандарының қатысуымен бағаланады. Бағалау барысында қателер санына қарай қатысушылардың тілдік деңгейі анықталады: 1–3 қате болса – жоғары сауаттылық, 4–7 қате – тілдік дағды қалыптасқанын білдіреді, 7–12 қате – тұрақты түрде жаттығуды қажет етеді, ал 13 және одан көп қате болса – тіл мамандарымен қосымша жұмыс қажет екендігін білдіреді.

Қазақ тілінің дамуы мен сауаттылық деңгейін көтеруге бағытталған «Ұлттық диктант» жобасының іске қосылуы – өте маңызды әрі құнды бастама. Соңғы жылдары тіл мамандары жастардың жазу тілінде бейресми стильдің белең алып келе жатқанын жиі айтып жүр. Мысалы, «нестеп», «нистеватырсың», «норм», «цумбятрм» (түсінбей жатырмын), «бұгім?» (бұл кім?), «келатыр» сияқты «сөздер» күнделікті қарым-қатынаста кеңінен қолданылып жүр. Мұндай үрдіс қазақ тілінің табиғи нормасына әсер ететіні сөзсіз.

Сондықтан диктант жазу дәстүрін жаңғырту – ұлттық тіл мәдениетін сақтау мен дамытуға арналған маңызды қадам. Жалпы алғанда, Ұлттық диктант – қазақ тілінің беделін арттыруға және қоғамдағы сауаттылық мәдениетін қалыптастыруға бағытталған құнды мәдени-ағартушылық бастама ретінде ерекшеленеді.

«Ұлттық диктант» жобасы 13 қарашаға дейін жалғасады. Жоба Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының төрағасы Рауан Кенжеханұлының және осы қоғамның Алматы қалалық филиалының төрағасы Болат Әнапияұлының бастамасымен өтіп жатыр. Сонымен қатар, оған үлес қосып отырған университеттің оқытушы-профессорлары Роза Бақбергенова, Зейнеп Османова, Жарқынай Қоқанова, т.б. еңбектерін де атап өткеніміз жөн.

Абай атындағы ҚазҰПУ

Баспасөз қызметі